TOELICHTING WILLEM I
R. Sickinghe,
Opperbevelhebber van het Nederlandse Leger
Willem I heeft zich in de laatste jaren van zijn regeringsperiode ingespannen om de aanleg van enkele spoorwegen te bewerkstelligen. In 1839 werd de eerste spoorweg (tussen Amsterdam en Haarlem) geopend, maar een jaar daarvóór reeds zijn de plannen gereed voor de aanleg van een andere spoorweg, namelijk een tussen Amsterdam en Arnhem.
Translate
📚 Dutch Version
📚 English Version
Om het geld dat voor de aanleg nodig was bijeen te krijgen, werd een lening uitgeschreven. De garantie dat op deze lening ingeschreven zou worden - zó veel vertrouwen hadden de kapitaalbezitters toen begrijpelijkerwijs nog niet in het bornbyervoer via spoorwegen - men achtte het alleen aanwezig als de koning zelf borg zou staan voor de gelden die de burgers zouden deponeren.
Op het Koninklijk Besluit dat met betrekking daartoe in voorbereiding was (doc. 17A), schrijft
Willem dan deze toelichting (doc. 17). Deze manier van werken was voor Willem geen uitzondering. Dit werd in de eerste plaats veroorzaakt doordat hij via Koninklijke Besluiten zijn eigen wil kon doorzetten; de Staten-Generaal werd zo buiten zijn beslissingen gelaten. In de tweede plaats had hij een grote kennis van zaken (vooral op financieel-economisch gebied), waardoor geen K.B. werd uitgevaardigd voordat hij de inhoud tot in de details had overwogen. Dit stuk is daarvan een typisch staal. Het stuk is moeizaam geschreven, doch dit valt te verklaren uit de haast waarmee de aantekeningen blijkbaar zijn gemaakt.
BEKNOPTE KRONIJK VAN HET HERSTEL
DE VERHEFFING DER NEDERLANDEN
1813. 15 November. Eerste sein en voorbeeld tot herovering van de onafhankelijkheid des Vaderlands en herstel van 's Lands wettige Regering. Onder het inroepen van Oranje, worden te Amsterdam de openbare kenteekenen en sporen der Fransche heerschappij vernietigd. 16 November. De Fransche autoriteiten vlugten uit Amsterdam, alwaar eene provisionele regering optreedt.
17 November. De graaf van Limburg Stirum aanvaardt het provisionele Gouvernement van den Haag, en kondigt de eerste proclamatie af in naam van Z. H. den Heere Prinse van Oranje. 18 November. De Fransche bezetting verlaat den Haag. 19 November. De Fransche autoriteiten en militairen ontruimen Rotterdam; van daar en uit 's Gravenhage gaan boden en gezanten naar Londen, om den Prins van Oranje van het gebeurde te onderrigten. 21 November. De Heeren van der Duyn van Maasdam en van Hogendorp nemen op zich een Algemeen Bestuur der Nederlanden, in naam en tot op de komst van Oranje; zij roepen de Nederlanders te wapen en ontslaan hen van hunnen eed van trouw en gehoorzaamheid aan Napoleon. 24 November.
Amsterdam erkent het Algemeen Bestuur. 25 November. Rotterdam erkent mede het Algemeen Bestuur; hetzelfde geschiedt in alle de steden en plaatsen der Nederlanden, naar gelang zij de onafhankelijkheid hernemen. 26 November. De admiraal Kikkert roept, in den naam van Oranje, de Nederlanders ter Zeedienst op. Het Algemeen Bestuur kondigt af, dat de aanvallen des vijands alom gelukkig zijn afgeweerd. 30 November. De Prins van Oranje komt in het Vaderland terug en doet zijne intrede in den Haag, alwaar men Hem uitroept tot Souverein Vorst der Nederlanden. 2 December.
De Souvereine Vorst doet zijne intrede te Amsterdam en aanvaardt aldaar de Souvereiniteit, onder den vrijwilligen waarborg eener Grondwet. 20 December. De Souvereine Vorst beveelt eene Algemeene Volkswapening. 21 December. Hij benoemt eene Commissie tot het ontwerpen eener Staatsregeling.
1814. 29 Maart. De Commissie voor de Staatsregeling brengt haar Ontwerp in eene Vergadering van Notabelen, die hetzelve aanneemt. 30 Maart. De Souvereine Vorst legt in handen dier Vergadering op de nieuwe Staatsregeling den ced af. 6 April. Napoleon doet afstand van de Kroonen van Frankrijk en van Italie. 23 April. Wapenstilstand met Frankrijk; ten gevolge daarvan last aan alle de bevelhebbers van sterke plaatsen om dezelve over te geven. 24 April. Napoleon vertrekt naar Elba.
2 Mei. Eerste Vergadering van de Staten-Generaal, te 's Hage. 30 Mei. Vredeverbond met Frankrijk. 1 Augustus. De Vereeniging van België met de Nederlanden wordt afgekondigd. 13 Augustus. De betrekkingen tot de Overzeesche bezittingen worden hersteld. 1815. 2 Maart. Napoleon landt in Frankrijk. 16 Maart. De Souvereine Vorst neemt den titel en de waardigheid aan van Koning der Nederlanden.
16 Junij. Veldslag te Quatre Bras. 18 Junij. Overwinning bij Waterloo; de Prins van Oranje wordt gekwetst. 15 Julij., Napoleon geeft zich aan Engeland over, en wordt 4 Augustus naar St. Helena gevoerd. 24 Augustus. De nieuwe Grondwet voor het Koningrijk der Nederlanden wordt aangenomen en in werking gebragt. 21 September. De Koning der Nederlanden wordt als zoodanig ingehuldigd. 21 November. Vrede van Parijs. 1816. 21 Junij. De Koning geeft aan de Staten-Generaal kennis van Zijne toetreding tot het Heilig Verbond.
GOD BEHOEDE HET VADERLAND!
LEVE WILLEM I!
KORTE SCHETS VAN HET LEVEN DES KONINGS, TOT IN 1813.
WILLEM I., Koning der Nederlanden, Prins van Oranje Nassau, Groot-Hertog van Luxemburg, enz. enz. enz., werd den 24 Augustus 1772, te 's Gravenhage, als Erfprins, geboren, en verkreeg bij den H. Doop de namen van WILLEM FREDERIK. Opwassende onder het dadelijke oog Zijner voortreffelijke moeder, ontving de Erfprins tevens zijne vorming en onderrigting van de bekwaamste en edelste mannen, onder welke de Vaderlandsche geleerde en schrijver Tollius en de generaal von Stamford eene hooge plaats bekleeden.
Na, in 1788, cene reize naar Duitschland gedaan te hebben, begaf hij zich, in 1789, naar Leidens Hoogeschool. In 1790 verkreeg hij den rang van Generaal der Infanterie. Den 1 October 1791 trad hij, te Berlijn, in den echt met Prinses FREDERIKA LOUIZA WILHELMINA van Pruissen, en bragt weinige dagen later Zijne Koninklijke Gemalin naar 's Gravenhage. De oorlogsverklaring van den 1 Februarij 1793 gaf den jeugdigen Erfprins gelegenheid om zich op het veld van eer te onderscheiden.
Als Opperbevelhebber van het Nederlandsche leger, had hij aan de verdrijving der Franschen uit Hollandsch Braband een belangrijk aandeel, en stuitte vervolgens het Fransche leger van het Noorden. Onder latere tegenspoeden, door vijands overmagt veroorzaakt, ontwikkelde Hij, als Veldheer, buitengewone talenten; doch de sterkte der Fransche legers maakte alle verdediging vruchteloos. Op den 18 Januarij 1795 vertrok de Erfprins naar Engeland.
Op het vaste land teruggekeerd, trad hij, door aankoog, in het bezit van eenige landgoederen en heerlijkheden in Posen en Silezie, en vestigde, nadat Zijn Doorluchtige Vader hem Fulda, Korvei, Dortmund, Weingarten, enx. had afgestaan, Zijne residentie te Fulda. Onder den naam van WILLEM VI. aanvaardde hij, in 1806, de regering Zijner Oranje-Nassausche erflanden, welke hem echter, op Zijne weigering om in het Rijnverbond te treden, ontweldigd werden. WILLE(X) VI. begaf zich daarop naar Berlijn en voerde, als Luitenant-Generaal, het opperbevel over eene afdeeling des Pruissischen legers. Na den slag van Jena, den Veldmaarschalk Möllendorf naar Erfurt moetenile volgen, werd hij, ten gevolge van de capitulatie, door dezen gesloten, krijgsgevangen gemaakt.
Nu verklaarde Napoleon Hem van Zijne Staten vervallen, en WILLEM VI. bleef nog enkel in het bezit Zijner eigendommen in het Hertogdom Warschau. Tot in 1809 leefile Hij te Berlijn alleen voor de wetenschappen, doch trad toen als Vrijwilliger bij het leger van den Aartshertog Karel in dienst, en woonde den slag van Wagram bij. Te Berlijn teruggekeerd, werd hij door Oostenrijk tot Veldmaarschalk benoemd. Na den slag van Leipzig begaf Prins WILLEM van Oranje zich naar Lonilen, om met de Engelsche Regering middelen te heramen tot bevrijding Zijns Vaderlands. Aldaar troffen de gezanten van het voorloopig Nederlandsch Bestuur Z. M. aan, die vervolgens, op den 30 November 1813, na een afzijn van 10 jaren, den Vaderlandschen grond weder betrad. Op den 2 December 1813 aam aardde Hoogstdezelve, te Amsterdam, de Souvereiniteit dezer Landen.
TE AMSTERDAM, BIJ C. G. WITHUYS,
VERANTWOORDELIJK UITGEVER EN DIRECTEUR.
Het Zegelregt voldaan, overeenkomstig de resolutie van den Minister van Financiën, van den 21e November 1838, N° 92. Afd. Registratie. 17, 17a
GEDOCET 312 A. ZWEESAARDT.
Comments
Post a Comment