ANTON MUSSERT
Prof. Dr. Loe de Jong,
Prins Bernhard was er niet blij mee
ANTON MUSSERT
En nu kom ik hier in Lunteren tot u met vragen waarop gij zelf zult hebben te antwoorden. En de eerste vraag is aan u: 'Acht gij u in oorlog met Duitsland, ja of nee? (Geroep: Nee!) Mooi.
Dit was misschien wel een even grote schok als de invasie zelf: er waren Nederlanders die aan de kant van de vijand stonden. Waar kwamen deze pro-Duitse Nederlanders vandaan? Wat was de oorsprong van haar NSB, de Nationaal-Socialistische Beweging, en wat voor man was haar zogenaamde leider, Anton Adriaan Mussert?
📚 Dutch Version
📚 English Version
Page 107 tm 117
Geef ik daar een antwoord op, dan wil ik beginnen met op te merken dat de NSB van meet af aan deel is geweest van een tegen de parlementaire democratie gerichte rechtse stroming (er was ook een linkse: de communistische) die zich na de Eerste Wereldoorlog in heel Europa heeft afgetekend.In Italië ondernemen de zwarthemden van de Fascistische Partij in 1922 hun mars op Rome. Hun leider, Mussolini, vestigt er een fascistische dictatuur.
In 1923 poogt Hitler in Duitsland de macht te grijpen. Hij faalt in München, maar nog geen tien jaar later slaagt hij in Berlijn. Hij is rijkskanselier en de massa's die hem toejuichen dat de problemen waar het land voor staat voortaan opgelost moeten worden door één man, door de Führer. Zij melden zich ook in andere landen aan, de kandidaat-dictators.
In Frankrijk wordt na enige tijd een beroepsmilitair, kolonel de la Rocque, de opvallendste kandidaat. In Engeland verzamelt een parlementslid, Sir Oswald Mosley, een aanhang van vele duizenden. In het Vlaamse deel van België komt het Vlaams Nationaal Verbond naar voren en in het Waalse de Rex-beweging, die eveneens een fascistisch bestuurd België wenst. Zij wordt geleid door Léon Degrelle, later officier in de Waffen-ss. In ons land, in Amsterdam, wordt eind april 1934 de derde landdag gehouden van een sinds enkele jaren bestaande groepering, de NSB. De Duitse Nazi's groeten met 'Heil Hitler. Ook de NSB'ers hebben een eigen groet: 'Houzee!'
Wikipedia (Not Working)
Search results
Het was groot feest in Amsterdam. Er werden stormvlaggen van de W.A. en S.S. gedragen, partijliederen gezongen en luidkeels 'Houzee!' groepen. Deze dag namelijk, sprak leider van de partij Anton Mussert op een openbare vergadering van de NSB.
De leider van de NSB, Mussert, is in 1934 bijna veertig jaar oud. Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, was hij twintig. Hij meldde zich als vrijwilliger voor het leger (hetgeen weinig voorkwam), maar moest spoedig als korporaal ontslagen worden op medische gronden. Aan de Technische Hogeschool in Delft verwierf hij met lof het ingenieursdiploma.
In het midden van de jaren 1920 moest ons parlement zich uitspreken over de aanleg van een kanaal van Antwerpen tot Moerdijk, onderdeel van een met België te sluiten verdrag. De Tweede Kamer keurde dat verdrag goed, de Eerste verwierp het. Mussert, hoofdingenieur van de waterstaat in de provincie Utrecht, die van oordeel was dat het kanaal strijdig was met de belangen van Rotterdam, speelde een leidende rol in het Comité van Actie tegen het verdrag.
In 1930 blijkt de Nazi-partij in het door massale werkloosheid geteisterde Duitsland opeens de op één na sterkste groepering te zijn. Dat werkt stimulerend en in december 1931 richt Mussert in Utrecht de NSB op. Hij ziet zich als de redder van het vaderland. Deze NSB telt in april 1934 ongeveer twintigduizend leden. Zij willen dwars door Amsterdam trekken naar het oude RAI-gebouw waar hun derde Landdag wordt gehouden. Maar de arbeiders van Amsterdam komen in verzet. Ze nemen die fascistische demonstratie niet. De politie heeft instructies: handhaving van de orde. Wel is het lidmaat-schap van de NSB op grond van haar fascistische beginselen voor ambtenaren verboden, maar ze wordt beschermd.
Waardoor worden al die mensen gedreven? Velen door wanhoop. In 1929 zijn de effectenbeurzen ineengestort. Van jaar tot jaar komen er meer faillissementen. Ook in ons land grijpt de massale werkloosheid om zich heen. In Amsterdam, in de Jordaan, komt het tot een oproer. De staat moet zich meer laten gelden, vinden de NS B'ers. Het moet uit zijn met de acties van de communisten, met al die verdeeldheid, ja met alle andere politieke partijen. Mussert belooft tucht, orde en solidariteit, opheffing van het parlement en verbod van alle stakingen.
Er zijn een jaar later, in 1935, verkiezingen voor de Provinciale Staten in aantocht. Mussert spreekt tijdens de NSB-landdag in Amsterdam;
ANTON MUSSERT:
Mijne kameraden, ik vertrouw op uw moed, op uw doorzettingsvermogen, op uw discipline, op uw solidariteit, op uw wil de beweging te dienen. Ik vertrouw op uw idealisme. Houdt elkander bij de pols, laat niet los, dan komt de dag, ónze dag, waarop wij ons vaderland kunnen respecteren en waarop wij fier kunnen zijn, deel uit te maken van het Nederlandse volk. Dan zult gij beleven dat uw getrouwheid en uw idealisme uw leven zal hebben gelouterd. Houzee mijne kameraden! (Houzee-geroep)
De man die daar spreekt, zal (zijn gehoor weet het) twee dagen later als uitvloeisel van het ambtenarenverbod ontslagen worden. Dat geeft hem bij zijn volgelingen het aureool van een martelaar. Hij verlaat zijn bureau in Utrecht en kan nu al zijn tijd aan de verkiezingsactie geven.
Bij die verkiezingen, in de lente van 1935, behaalde de NSB een procent van de stemmen. Die stemmen kwamen vooral van midden. Maar in wijken van gegoeden kon het percentage zelfs tot twintig standers en arme boeren die zwaar door de crisis waren getroffen oplopen. De NSB zelf zag die uitslag als een grote stap in de goede richting. Zo zag zij ook het feit dat Mussert na de verkiezingen een bezoek kon brengen aan Nederlands-Indië. Hij had daar in die tijd een stevige aanhang die de NSB in Nederland met veel geld steunde en werd er ook tot ergernis van velen in ons land ontvangen op het paleis gouverneur-generaal, jonkheer De Jonge. De Jonge voelde veel van de voor Musserts denkbeelden.
Twee jaar later, in 1937, bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer dacht de NSB minstens vijftien procent van de stemmen, misschien wel vijfentwintig te krijgen. Prins Bernhard was er echter niet blij mee. Maar in plaats van acht procent werd het vier. Hoe kwam dat?
Mussert had veel sympathie verloren doordat hij zich in de herfst van 1935 toen Italië Abessinië aanviel, aan de zijde van Mussolini had geschaard. Bovendien hielden socialisten en communisten hun aanhang vast. Wat de confessionele partijen betrof was van belang dat de katholieke bisschoppen het in belangrijke mate verlenen van steun aan de NSB hadden verboden. Bij de Gereformeerde Kerken was zelfs alle steunverlening aan die beweging verboden.
Verder kon iemand die in Nederland behoefte had aan een zogenaamde sterke man, al tevreden zijn met de figuur van de minister-president, de anti-revolutionair Colijn. Er waren nog andere factoren die een rol speelden. In Italië en Duitsland hadden Mussolini en Hitler kunnen inspelen op de angst voor het communisme, maar de CPN was in ons land geen kracht van betekenis. Dan waren Italië en Duitsland met een diepe rancune uit de Eerste Wereldoorlog tevoorschijn gekomen, Italië omdat het bij de vrede weinig gewonnen had, Duitsland omdat het de oorlog had verloren. Deze rancune ontbrak bij ons. Ook werden maar weinig mensen aangetrokken door het militaire gedoe van de NSB en paste deze hele fascistische ideologie niet bij onze volksaard.
De NSB kreeg dat alles te merken. De aanhang onder de kiezers was gehalveerd en het aantal leden daalde nu voortdurend. Van elke drie personen die, om welke reden ook, vóór de Tweede Wereldoorlog NSB'er werden, legden er twee het lidmaatschap neer. Je kon dan ook in 1937 al constateren dat in een democratisch Nederland de NSB geen kans meer had. Dat zag Mussert ook wel in, maar hij vertrouwde dat de fascistische omwenteling waartoe het, dacht hij, in heel Europa zou komen, hem nieuwe kansen zou bieden. Daarom zocht hij aansluiting bij Duitsland. Hij bracht een bezoek aan Hitler en in het verslag dat hij daarover schreef, komt een passage voor die bijzonder kenmerkend is voor zijn eigendunk: 'Voor het eerst in mijn leven iemand ontmoet waarvan ik de meerderheid onmiddellijk erken.' Daarop volgde woorden.
Gelukkig volk, dat zulk een leider heeft!
Dat Hitler Oostenrijk binnentrok en het land eenvoudig bij Duitsland inlijfde, had Musserts volle instemming. Dat de Sudeten-Duitsers in de randgebieden van Tsjechoslowakije in Duitsland werden opgenomen, juichte hij toe. Dat de Duitsers hun intocht maakten in Praag en teen niet-Duits volk, de Tsjechen, onderworpen werd, praatte hij goed. Als dan Hitler in september 1939 Polen overvalt, is Musserts geestelijke gelijkschakeling met de Duitse Nazi's al zozeer een feit dat Volk en Vaderland, het weekblad van de NSB, naar Duits model precies weet aan te geven wie voor de oorlog verantwoordelijk zouden zijn.
Mussert verwachtte niet anders dan dat Duitsland in de loop van de oorlog ons land zou aanvallen en bezetten. Dán zou hij zijn kans grijpen! In april 1939 was hij in Berlijn en maakte hij zijn opvattingen duidelijk. Hij voerde er een geheime bespreking op het ministerie van Buitenlandse Zaken, het Auswärtige Amt. Mussert zei daar volgens het verslag van de ambtenaar die naar hem luisterde:
Voor Duitsland zijn er met betrekking tot Nederland voor de komende wereldoorlog twee mogelijkheden: een, Duitsland maakt Holland klein en onbelangrijk, of, twee, Duitsland maakt Holland met het oog op het behoud en de exploitatie van zijn overzeese bezittingen zo sterk mogelijk. In Holland leven achtenhalf miljoen Nederlanders, waar dan nog vijf miljoen Vlamingen van het huidige koninkrijk België bijkomen. Het overzeese bezit van Nederland is vier tot vijfmaal zo groot als Duitsland met ongeveer zeventig miljoen mensen. Dit Nederlandse rijk wil, nadat de NSB de macht heeft gegrepen, de vriend van Duitsland zijn... Maar als de Führer, op wiens schouders de hele macht en de verantwoordelijkheid voor heel Europa rust, Nederland tot een vazallenstaat wil maken, zou het werk van de NSB in Nederland geen zin en geen doel meer hebben. Hij, Mussert, zou dan met het werk van zijn beweging onmiddellijk ophouden.
In april 1940, kort voor de Duitse invasie, is Mussert nog een stapje verder gegaan. In een bespreking met de geheime dienst die hem in Utrecht bezocht, maakte hij duidelijk dat een functionaris van de Duitse datum van de Duitse aanval kende hij niet, maar toen deze in de vroege uren van de tiende mei werd ingezet, verliet hij Utrecht (waar hij 1 week lang niet meer thuis sliep) en dook hij onder bij een partijgenoot in een boerderij in het Gooi.
Hij hield zich daar overdag al een schuil in een holle weg nabij Wolfheze. Onze regering wist niets van Musserts contacten met de Duitsers. Ze hield wel een groot aantal NSB'ers voor onbetrouwbaar, Achthonderd wilde ze interneren, maar dat werden er onder invloed van de paniek in de Meidagen ongeveer tienduizend. Van die tienduizend werden er zeven doodgeschoten,
Na de capitulatie dacht Mussert dat Hitler hem zou roepen, misschien om hem in Nederland de macht te geven en in elk geval voor overleg, Niets daarvan. Hitler laat een Duits burgerlijk bestuur instellen en benoemt een Reichskommissar, Seyss-Inquart. Erger nog, Nog geen twee weken later komt bij Mussert een hoge SS-officier, Gottlob Berger, de organisator van het leger van de SS, de Waffen-SS. Deze legt hem een bevel van Hitler voor dat hij op 25 mei 1940 op zijn hoofdkwartier ondertekend had: 'Ik beveel de opstelling van het SS-Verfügungstruppen- regiment 'Westland' Was getekend: Adolf Hitler. Dit betekende dat Hitler in ons land, nota bene als Westland aangeduid, vrijwilligers wilde gaan werven voor de Waffen-SS. Mussert schreef in zijn dagboek:
Voelde dit als een klap in het gezicht (...). Bleek misleiding het Nederlandse volk als een Duits volk ziet. Het is ontzettend. Wat moet ervan terechtkomen?
Terwijl enkelen van zijn raadgevers zeggen dat ze moeten ophouden met hun actie, dat zij geen kans hebben als zij met die bezetter gaan samenwerken, neemt hij een besluit waaruit groot onheil voor hem zelf en voor al zijn volgelingen is voortgevloeid: hij gaat door. Hij wil pogen de NSB tot een sterke beweging te maken en dan Hitler, die van Westland gesproken heeft, tot andere denkbeelden te brengen. Die hele bijeenkomst in Lunteren moet Hitler laten zien hoe sterk en hoe pro-Duits de NSB al is. Wanneer Mussert dan begin september verwacht dat de invasie van Engeland op komst is, stuurt hij aan Hitler een geheim telegram dat aldus eindigt:
'Aan de vooravond van de grote strijd tussen Duitsland en Engeland leg ik u, Führer, het welzijn van het Nederlandse volk in handen. In het besef dat al uw besluiten en bevelen uiteindelijk ook tot heil van het Nederlandse volk zijn, wachten wij uw bevelen af.'
Wat deze 'bevelen' betreft: Seyss-Inquart heeft geëist dat de NSB eerst zwart op wit Hitlers leiderschap moet erkennen. Mussert doet het en geeft daarmee zijn eigen vrijheid van handelen prijs. Hij wordt door Hitler ontvangen, wordt bedolven onder woorden en kan naar Nederland terugkeren met de mededeling dat hij de NSB maar zo sterk en zo pro-Duits mogelijk moet maken. Seyss-Inquart gaat de NSB steunen. Ze mag pogen, zoals dat heet, 'de straat te veroveren'. Het geld voor alle uniformen heeft de NSB hoofdzakelijk van de bezetter gekregen en van 1 januari 1941 afwordt de NSB met al haar formaties vrijwel geheel door de bezetter gefinancierd.
Mijne volkgenoten en kameraden. Gij, meneer de Rijkscommissaris, hebt tot ons, Nederlandse nationaal-socialisten, gesproken en over onze hoofden heen tot dat deel van het Nederlandse volk dat begrip heeft voor de grote strijd en het enorme gebeuren van deze tijd.
Dit volk dat zulk een grote geschiedenis achter zich heeft, dat zulke grote eigenschappen in zich heeft, dit volk is te goed, veel te goed om in een chaos onder te gaan en de keuze is niet moeilijk voor de rechtschapen mens. Wij oude nationaal-socialisten hebben de keus al jaren geleden gedaan, doelbewust en zonder aarzelen uit liefde voor volk en vaderland. Voor ons is het immer vanzelfsprekend geweest dat Duitsland en zijn Führer een Europese zending hebben. Wij hebben gekozen, al sinds jaren: voor Hitler, tegen Stalin, tegen Churchill!
Mussert legt den Eid in die Hände Adolf Hitlers ab, Berlin, 12. Dezember 1941, in Anwesenheit von Seyß-Inquart. Diese Eidesleistung (eine der deutlichsten Formen des Hochverrats) blieb in den Niederlanden streng geheim. Auch die NSB-Mitglieder erfuhren zunächst nichts davon. Danach konnte in unserem Land nur noch eine Partei offen auftreten: die NSB.
Anton Mussert
↪ HOME Prof. Dr. Loe de Jong
↪ DE BEZETTING NA 50 JAAR
ANTON MUSSERT↪ HOME SITE MENU
↪ DUTCH KINGDOM MENU
Comments
Post a Comment